Toespraak door dr Marc Goethals van Actie Noordrand tijdens het 2e Benefietconcert op vrijdag 28 april in de Basiliek te Grimbergen.

 

Vliegtuiglawaai zowel ’s  nachts als overdag heeft ernstige gevolgen voor de gezondheid. Of met de parabel van Stijn Bex in het Parlement : “Als een aantal mensen zich in een ruimte bevindt die onder water staat, kan men twee dingen doen: ofwel staat iedereen tot aan de enkels, of zelfs tot aan de knieën in het water, ofwel legt men een aantal mensen op de grond en gaan de anderen erop staan en hebben zij dus droge voeten. Dat is wat men wil doen met de concentratie”.

 

Beste vrienden, inwoners van de Noordrand en sympathisanten van onze actie.

 

In naam van Actie Noordrand, Daedalus en de vzw Boreas dank ik u nogmaals van harte voor uw talrijke opkomst in deze prachtige abdijkerk.

 

Uw aanwezigheid is een hart onder de riem voor de vele vrijwilligers. Het voorbije jaar is heel hard gewerkt, vooral aan juridische dossiers . Met de steun van de Noordrandburgemeesters konden we de kortgeding procedure voor het Hof van Beroep tot een goed einde brengen. Maar daarnaast werden maar  liefst 63 000 euro eigen middelen besteed aan diverse procedures voor de Raad van State, zonder dewelke het lentearrest van 21 maart 2006 ondenkbaar was geweest. 

 

De relatieve verbetering die sommigen de laatste maanden meenden te mogen ervaren, is uitsluitend aan Onze Heer te danken die ons  toch af en toe wat rust heeft gegund door het wat meer en harder uit het N of O te laten waaien en het is dus  geenszins te danken aan de heren politici.

 

Vorig jaar deze tijd,  waren al drie belangrijke stappen gezet in de afbraak van het spreidingsplan, waarvan de impact het voorbije jaar volop duidelijk is geworden :

1. Vooreerst voerde  minister Landuyt  in januari 2005 minder veilige windcriteria in voor de parallelbanen 25/07 dan voor de baan 20/02 waardoor niet alleen bij W of ZW wind maar ook bij matige N- of NO wind, met meer lawaai en kerosinevervuiling wordt opgestegen over de Noordrand en dit uitsluitend om andere omwonenden te sparen.   Afwijkingen van het nachtelijke spreidingsplan zijn hierdoor bijna de regel en steeds ten nadele van de Noordrand. Er ontstaan vaak helse concentratienachten waarbij tussen 23 h en 06 h tot 40 nachtvluchten over Diegem vertrekken, de meeste daarvan vliegen vervolgens over de Noordrand in een grote bocht rond Brussel.

2. Dan verbood op 17 maart 2005 een Franstalige kamer van het Hof Van Beroep de landingen op de baan 02 over Kraainem en Wezembeek Oppem, uitsluitend  in het kader van het plan Anciaux bis. Dit arrest had heel duidelijk een tijdelijk karakter en verloor zijn rechtskracht van zodra een meer evenwichtig spreidingsplan zou worden ingevoerd. Voor minister Landuyt betekende dit arrest echter  het definitieve einde van de landingen op de baan 02, behalve bij extreme wind uit het N of het O. Dat daardoor de hinder weer eens werd verplaatst naar andere delen van Vlaanderen was voor Landuyt klaarblijkelijk geen zorg: ‘All animals are equal, but some animals are more equal than others’. Ook op de ‘Animal Farm’ van een SP.a minister behoort het kiespubliek van de Mouvement Reformateur (MR) tot de hoger gekwalificeerde diersoorten.

3. Een derde beslissing  betrof de omleidingsroute over de Noordrand rond Brussel, de zgn ringroute. Zoals U weet wordt de Noordrand niet enkel overvlogen door toestellen met bestemming N of NW, die daar logischer wijze ook thuishoren, maar ook door alles wat het Brussels Gewest niet leuk of te lawaaierig vindt. De Brusselse Geluidsnormen fungeren als een akoestische muur rond de belangrijke delen van het Gewest en maken het onmogelijk om rechtdoor te  vliegen over Brussel. Vliegtuigen die omheen Brussel geleid worden volgen dan deze fameuze ringroute. Een kleine aanpassing van deze ringroute  verdringt sinds april 2005 het bochtenwerk van deze vliegtuigen nog dieper in Vlaanderen. Deze omleidingsroute rond Brussel wordt dag en nacht misbruikt en is de belangrijkste reden waarom in de Noordrand ook van routespreiding nog nauwelijks sprake is: de lawaaihinder van niet minder dan 9 (negen!) routes wordt door een en hetzelfde geluidsmeetpunt van Aminal in Grimbergen gecapteerd!

 

In zijn lente arrest van 21 maart 2006 heeft het Hof van Beroep van Brussel dan ook vastgesteld dat het spreidingsplan grotendeels was ontmanteld: “De wijze waarop de dag- en nachtvluchten sedert april 2005 worden gespreid, schendt het gelijkheidsbeginsel’. En nog: ‘…Bij geen enkele andere groep omwonenden dan diegene die de Noordrand bewonen is een zelfs maar vergelijkbare toebedeling van overlast voorhanden.Zoals overigens in alle voorgaande arresten en vonnissen, verwerpen ook deze rechters resoluut het concentratieprincipe: ‘De belangen van de éne zijn niet meer of minder behartenswaardig dan die van de andere individuen die met geluidsoverlast   hebben te leven. Maximale verstoring van de subjectieve rechten van een kleinere groep kan dus nooit de norm zijn’. Of vrij vertaald: het kan niet dat om sommige bevoorrechte inwoners van het Brussels Gewest van iedere hinder te ontlasten, de gezondheid van andere burgers van datzelfde gewest en van de Vlaamse Rand ernstig wordt geschaad, omdat ze geconcentreerd worden overvlogen.

 

Vliegtuiglawaai zowel ’s  nachts als overdag heeft ernstige gevolgen voor de gezondheid. Of  met de parabel van Stijn Bex in het Parlement : “Als een aantal mensen zich in een ruimte bevindt die onder water staat, kan men twee dingen doen: ofwel staat iedereen tot aan de enkels, of zelfs tot aan de knieën in het water, ofwel legt men een aantal mensen op de grond en gaan de anderen erop staan en hebben zij dus droge voeten. Dat is wat men wil doen met de concentratie”. Onze Brusselse buren kiezen dus duidelijk voor droge voeten, dat de Noordrand daardoor verdrinkt zal hen een zorg zijn.

 

Inderdaad, Brussel vecht nog enkel tegen de Chabertroute tijdens het weekend die nauwelijks 3.3% van de dagvertrekken vertegenwoordigt en tegen de kanaalroute die nauwelijks 10.7% van de nachtvertrekken vertegenwoordigt en dan nog uitsluitend bevlogen wordt door lichte toestellen.

 

Het recente arrest van het Hof van Beroep legt dus andermaal op straffe van dwangsommen aan de federale regering een betere spreiding van de lawaaihinder op. In een rechtstaat behoort hiermee de discussie gesloten te zijn.

 

En toch ziet het er niet naar uit dat minister Landuyt dit arrest zal uitvoeren. Eerst liet verstaan dat het in strijd was met vorige arresten en daardoor onuitvoerbaar. De uitspraken van Landuyt getuigen van minachting voor de verworvenheden van onze  rechtstaat. Met zijn ‘Je m’en fou des juges’ ging Charles Picqué  nog een stapje verder. Minister Landuyt dacht echter op het puin van de rechtspraak de weg  vrij te maken voor zijn fameuze vliegwet die terug stabiliteit moet garanderen én voor de economische actoren én voor de omwonenden. Niet de miserie zelf van het vliegtuiglawaai, niet de slapeloze nachten, maar de onzekerheid over wat er hen te wachten staat beroert in de ogen van Landuyt de mensen. In De Morgen drukte hij ook zijn minachting voor de modale burger  uit als volgt: “Door de onzekerheid kan niemand zich installeren in zijn miserie. Niemand kan zeggen: ik begin het gewoon te worden. Dat is om zot van te worden”.  ¨

 

Door al deze arresten loopt echter steeds  dezelfde rode draad: de federale overheid voert in strijd met de grondwet een concentratiebeleid in tijd of plaats  op steeds weer andere delen van de Vlaamse Rand en dat is strijdig met het gelijkheidsbeginsel en het recht op gezondheid van elke Belg. Door systematisch Brussel te ontzien is een spreidingsbeleid inderdaad onmogelijk.

Dan volgde ‘de bocht van Landuyt’: na de negatie, beklemtoonde hij uit eerlijke schaamte de sociale waarde van het lente-arrest en beloofde het dan uiteindelijk toch te zullen respecteren. Meer nog: hoorden we deze minister niet zeggen dat er meer over Brussel zou worden gevlogen? Nauwelijks enkele dagen later dan weer verkondigde hij op Radio 1 dat er al twee jaar geen problemen meer  waren  rond nachtvluchten en evenmin rond de dagvluchten tijdens de week. Het enige resterende knelpunt was tijdens het weekend en dan nog alleen op zaterdag!

 

En Landuyt heeft gelijk! De belangrijke harde kern van Brussel wordt ’s nachts inderdaad nooit  overvlogen (er vliegen slechts enkele lichte toestellen over de verpauperde kanaalzone) en de hinder overdag werd teruggedrongen  tot de vliegtechnisch onvermijdbare randen van het Brussels gewest. Inderdaad, voor de belangrijke mensen in Brussel is het vliegtuiglawaai  enkel nog een probleem tijdens  het weekend en klaarblijkelijk dicteert Brussel de federale politieke agenda. Het nieuwe spreidingsplan was in enkele dagen gereduceerd tot een gewijzigd baan gebruik op zaterdagnamiddag! Vanaf begin mei vertrekken de vliegtuigen vanaf zaterdagmiddag 15 h niet meer vanaf baan 25R (zone 1 en de Noordrand) maar vanaf  baan 20 (Zone 3) vertrekken. Het ongenaakbare Brussel blijft bij deze minimale aanpassing weer eens buiten schot!

 

Nu moet u weten dat precies over het baangebruik op zaterdag in de loop van 2005 verschillende procedures werden gevoerd voor de Raad van State en dat uitgerekend deze beslissing van Landuyt reeds tweemaal door de Franstalige kamer van de RVS werd geschorst. Deze beslissing is dus puur bedrog en geen lang leven beschoren. De ware toedracht kon u lezen in La Libre Belgique: in ruil voor de baanwijziging op zaterdag, haalt Didier Reynders de afschaffing van het  omkeringsprincipe binnen. Het netto resultaat van dit politiek maneuver - u raad het al - is dat de Noordrand niet minder maar méér  wordt belast!  Of hoe politiek in Belgie synoniem kan zijn met gesofistikeerde bedriegerij!

Eén ding staat vast : met deze minimale aanpassing aan het spreidingsplan is het overduidelijk dat onze minister van mobiliteit  niet voldoet aan het arrest van 21 maart 2006. Inmiddels is het arrest betekend en de beslagrechter zal zich  uitspreken over de dwangsommen.

 

Ik vraag U  vandaag niet of U het nu beter vind  dan tijdens het Durant-regime. De cruciale vraag vandaag is of de huidige toestand de Noordrand en overigens ook de andere delen van Vlaams Brabant voldoende garanties biedt om niet verpletterd en verstikt te worden onder de expansie van een geprivatiseerde luchthaven in handen van een Australische holding.  Het antwoord is over duidelijk negatief. De Vlaamse politici in de federale regering buigen voor de druk van de Brusselse politici. De federale regering spreidt enkel in woorden de geluidsoverlast. In realiteit wordt er koortsachtig geconcentreerd op Vlaams Brabant om de communautaire vrede te bewaren.

 

De Vlaamse Rand  heeft één gigantisch probleem en dat is Brussel. Zolang het Brussels Gewest de hinder niet terugneemt die het de voorbije 30 jaar heeft afgewenteld op de Vlaamse Rand is een aanvaardbare oplossing voor de inwoners van Vlaams Brabant niet mogelijk. Het stemt zeer hoopvol dat de actiecomités verenigd in OLW (Overleg Leuven West) zich bij ons standpunt hebbenaangesloten. Niet het spreidingsplan maar de concentratiefilosofie van Isabelle Durant heeft de geest uit de fles gehaald. Vlaamse politici kunnen in deze omstandigheden in eer en geweten, ook de vliegwet niet  aanvaarden, omdat die een voor de Vlaams Rand onleefbare situatie alleen maar zal bestendigen. 

 

De ervaring met het plan Anciaux leert dat de meeste regio’s zich verzetten tegen een fractie van de hinder die in het concentratiescenario was toebedacht aan de Noordrand. Concentratie van vliegverkeer is inmiddels in alle rechtspraak veroordeeld als strijdig met de grondwet. Ook van uit medisch standpunt is concentratie onaanvaardbaar omdat met de frequentie de gezondheidsschade exponentieel toeneemt. Er is daarom maar één conclusie: zo snel mogelijk werk maken van afbouw van de nachtvluchten, de groei van de luchthaven realistisch houden en een eerlijke spreiding over alle omwonenden garanderen. Dat stedelijke luchthavens zonder nachtvluchten en met een voor de omgeving draagbaar en eerlijk verdeeld aantal dagvluchten economisch rendabel zijn bewijzen de luchthaven van Sydney die qua configuratie en activiteit vergelijkbaar is met Zaventem en ook de plannen voor de nieuwe luchthaven in Berlijn die ook zonder nachtvluchten nog 40 000 extra jobs verwacht.

 

Tot slot roep ik u nogmaals op tot steun en draag deze boodschap van discriminatie overal uit.

 

Marc Goethals                                                     29 april 2006