WERKGROEP "VERTROUWELIJKE INFORMATIE" - 26 FEBRUARI 2003
NOTULEN
(Vertaling persoonlijk verslag J.C. uit Kraainem van de pre-meeting van het Overlegforum van 11.3.2003).
De deelnemers, Belgocontrol en BIAC (B&B) enerzijds en de buurtbewoners anderzijds, zullen de vragen en argumenten uit het voorbereidend document van de bewoners als discussiebasis gebruiken. Dat document is hun door de federale ombudsdienst geruime tijd voor de vergadering bezorgd; de inhoud ervan wordt dus bekend geacht en zal hier niet worden herhaald.
1. Bescherming van het milieu
B&B betwisten de door de bewoners aangevoerde openbaarheidsplicht. Op basis van de Europese richtlijn 90/313 van 7/6/90 en de Belgische wet van 11 april 1994 wijzen zij erop dat de openbaarheidsplicht niet geldt wanneer de veiligheid van de bevolking, de openbare orde of een particulier belang in het geding is. Bovendien menen zij dat de vrijgegeven informatie verkeerd geïnterpreteerd zou kunnen worden
De bewoners blijven bij hun standpunt dat die informatie niets te maken heeft met beveiliging of veiligheid van de luchthaven. Informatie die na, en niet vóór, de feiten wordt verspreid kan immers niet gebruikt worden om schade te berokkenen noch gevaarlijke vergissingen opleveren. De bedoelde wettelijke beperkingen zijn hier dus niet van toepassing.
Overigens heeft B&B niet gereageerd op het voorstel van de bewoners voor een discussie over de interpretatie van de resultaten.
Opgemerkt wordt dat alleen de federale ombudsman informatie terzake kan vrijgeven. Evenals de andere federale en gewestelijke overheden die informatie uit de eerste hand krijgen, is hij jegens B&B gebonden door een vertrouwelijkheidsovereenkomst. Met name mag hij geen inlichtingen omtrent registratie ofte herkenningsnummer, exploitant, herkomst of bestemming van het vliegtuig verstrekken.
De bewoners wensen (in redelijke mate) toegang te kunnen krijgen tot alle gegevens van het Noise Monitoring System. B&B zijn van oordeel dat alleen de systematische verspreiding van "gemiddelden" echt aan te bevelen is. Indien systematisch informatie over specifieke vluchten wordt vrijgegeven, zou deze uit haar verband kunnen worden gelicht om het publiek te misleiden.
De federale ombudsdienst merkt op dat hij desgewenst, met toestemming van het Noise Monitoring System, de radartracks mag meedelen, maar dan gezuiverd van de eerder bedoelde vertrouwelijk geachte informatie.
Gezien evenwel de schaarse personele en financiële middelen die BIAC voor de cel "geluidshinder" beschikbaar heeft, is deze niet in staat informatie (tracks) over de dagvluchten te verzamelen en moet zij al haar aandacht op de nachtvluchten richten. BIAC dient zijn krachten immers in de eerste plaats aan bedrijfsontwikkeling te wijden. Het comfort van enkele duizenden bewoners kan, in alle ernst, niet tegenover de werkgelegenheid van zo'n tienduizend mensen gesteld worden.
De bewoners stellen dat de zogenaamde "vertrouwelijke" gegevens nu al voor het publiek toegankelijk zijn (bv. op internet), en dat zij anders die gegevens observerend en luisterend zouden kunnen achterhalen. Zoiets vergt echter een enorme inspanning, die zij in veel gevallen eigenlijk niet kunnen opbrengen. B&B daarentegen hebben die gegevens wel rechtstreeks ter beschikking. Zij worden er daarom van beschuldigd de toegang te bemoeilijken tot informatie die in feite niet vertrouwelijk, maar voor de bewoners praktisch onbereikbaar is, omdat het bijeenbrengen ervan te veel werk vereist. Zodoende slagen B&B erin gegevens achter te houden die de bewoners zouden kunnen gebruiken om een betere balans tussen economie en milieu af te dwingen.
2. Informatie over veiligheid
B&B memoreren welke overheden exclusief bevoegd zijn om in het kader van de no blame-cultuur deze informatie te verwerken. Voor B&B is publicatie van algemene anonieme gegevens over het aantal incidenten die binnen een bepaald tijdsbestek moesten worden gemeld, zelfs onbespreekbaar.
Vergelijking met de meldingsplicht voor incidenten in kerncentrales wordt irrelevant geacht op basis van de desbetreffende regelgeving. Toch lezen de omwonenden hierin dat incidenten in centrales aan de burgemeesters van de betrokken gemeenten gemeld moeten worden. Een dergelijke bepaling zou voor de buurtbewoners al volstaan.
B&B antwoorden dat burgemeesters geen bevoegdheid en dus ook geen informatierecht hebben omtrent hetgeen er boven hun gemeente gebeurt. De buurtbewoners vinden dat de burgemeesters juist in hoge mate belanghebbend zijn, omdat overvliegende objecten neerstortende objecten kunnen worden, die veel sneller en harder aan de grond komen dan voorzien. Daar houdt de discussie.op.
B&B zijn van mening dat statistisch onderzoek om het risico - en de ontwikkeling ervan - van de luchthavenexploitatie te kunnen meten, volslagen nutteloos is. Met statistieken valt alles te bewijzen. Zij bestrijden de stelling dat de veiligheid van de omwonenden van de luchthaven afhankelijk is van de veiligheidsprestaties van de gebruikte toestellen of van de luchthavenexploitatie. Zij zien niet in welk belang men erbij kan hebben die gegevens te kennen of het verloop te volgen van een "veiligheidsindex" waarmee het risico van een crash op de agglomeratie te berekenen is.
3. Toegang tot het mathematisch verkeerssimulatiemodel.
De buurtbewoners wensen toegang te hebben tot dit model, om simulaties van verkeerssamenstelling en -dichtheid te kunnen uitvoeren. Zij willen kunnen aantonen dat de situatie met enkele kleine ingrepen drastisch verbeterd kan worden (controle op de toepassing van de 80/20-regel). Als concreet voorbeeld worden twee nachtvluchten vermeld die op zich de meeste nachtelijke hinder veroorzaken. Hierop is geen reactie gekomen. B&B maken druk gebruik van het model in het algemeen belang. Het is duidelijk dat er voor de omwonenden geen plaats is in de speeltuin van de grote jongens.
4. Gebruik van economische instrumenten - vergelijkingstabel.
Ook wat dit betreft staat het vast dat B&B normaliter een vergelijkingstabel moeten bijhouden van de economische instrumenten die soortgelijke, concurrerende luchthavens hanteren. Tot verbazing van de buurtbewoners wordt niet bij voorbaat uitgesloten dat zij eventueel inzage krijgen van die tabel, maar B&B wensen geen onmiddellijke verbintenis aan te gaan.
B&B gaan zover het harde feit te ontkennen dat de start- en landingsrechten in Brussel stelselmatig in het voordeel zijn van de zware vrachtvliegtuigen, van meer dan 175 MTOW en dus zeer hinderlijk zijn. Dit is zo duidelijk dat verdere discussie zinloos is.
5. Conclusies
De standpunten zijn niet echt nader tot elkaar gebracht. De buurtbewoners betreuren het dat zij geen gunstig antwoord op hun eerder geuite wensen hebben gekregen.
Toch is het goed dat de discussie heeft plaatsgevonden; de besprekingen zijn in een hoffelijke sfeer verlopen, wat door de buurtbewoners erg wordt gewaardeerd. Zij blijven hopen de tegenpartij ooit te kunnen overtuigen van de deugdelijkheid van hun standpunten. Het stemt hen tot voldoening dat in het Overlegforum beperkte technische werkgroepen worden opgericht. Daar zal grondiger kunnen worden gewerkt dan in de plenaire vergaderingen.
De omwonenden beseffen dat B&B hun nooit vrijwillig informatie zal verstrekken die de stellingen van B&B dreigt te ondergraven. Onder het voorwendsel dat het vertrouwelijke gegevens betreft, kunnen B&B ze dus in gezuiverde vorm meedelen, zonder datgene wat
tegen hun belangen zou kunnen indruisen. Een onmisbare voorwaarde voor een evenwichtig en consistent luchthavenbeheer is dan ook dat er een onafhankelijke controle-instantie wordt opgericht.
De bevindingen van de vergadering zijn uitstekend samengevat in het syntheseverslag van de hand van R.V.